niedziela, 24 listopada 2013

Adventus episcopi. Pozaliturgiczne aspekty inauguracji władzy biskupiej w Polsce średniowiecznej na tle europejskim

JACEK MAJEWSKI, Adventus episcopi. Pozaliturgiczne aspekty inauguracji władzy biskupiej w Polsce średniowiecznej na tle europejskim,  Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2013, ss. 208, streszczenie w j. ang., indeks nazw osobowych i geograficznych.


Publikacja dotyczy mało dotychczas obecnego w badaniach nad polskim średniowieczem zagadnienia inauguracji władzy biskupiej. Publikacja przedstawia recepcję, rozwój i cechy charakterystyczne  adwentu biskupiego w okresie średniowiecza na wybranych przykładach z całej Europy. Autor prezentuje jego drogę i recepcję w średniowiecznej metropolii gnieźnieńskiej, szczególną uwagę poświęcając w badaniach inauguracjom biskupów krakowskich i wrocławskich.

Praca dzieli się na cztery rozdziały. W pierwszym rozdziale przedstawiono antyczne korzenie introitu biskupiego i ich rozwój w Europie w średniowieczu. W rozdziale drugim przedstawiono szczegóły adwentu biskupiego: przygotowania, czas uroczystości, uczestników i miejsce jego sprawowania. Rozdziały III i IV poświęcone są rozwojowi ceremonii adventus episcopi w Polsce do początku XV w. i XVI w.

Badania Autora pokazują szczególne miejsce i rolę polityczno-religijną  biskupa w średniowiecznym społeczeństwie podkreślaną w trakcie inauguracji jego władzy. Autor wskazuje na istotną rolę adventus episcopi i rytów jemu towarzyszących w prawno-społecznym krajobrazie średniowiecznej Europy i Polski. Badania Autora podkreśliły rolę introitu biskupiego jako zwieńczenia procesu legitymizacji władzy biskupiej w terenie kanonicznie powierzonym jego pieczy, szczególnie w przypadkach kontrowersji w okolicznościach wyboru i obejmowania władzy przez nowego biskupa. Autor w zakończeniu postuluje także by podjąć interdyscyplinarne badania nad inauguracją władzy biskupiej w Polsce średniowiecznej mogące rzucić nowe światło na dotychczasowe wnioski.

Piotr Szukiel, Wrocław

* * *

Spis treści:

Wprowadzenie

Rozdział pierwszy. Geneza i antecedencje
I. Antyczne korzenie
II. Średniowieczny rodowód

Rozdział drugi. Średniowieczny rytuał
I. Przygotowania
II. Czas uroczystości
III. Aktorzy i ich scena
Podsumowanie

Rozdział trzeci. Recepcja rytuału adventus episcopi w Polsce do początku XV wieku

Rozdział czwarty. Miejsce rytuału adventus episcopi w ceremonii inauguracji władzy biskupiej w kościele polskim do początku XVI wieku
I. Uwagi wstępne
II. Czas uroczystości
III. Uczestnicy
IV. Struktura ceremonii adventus episcopi w Polsce na przełomie XV i XVI wieku
V. Przysięga
VI. Sacrum w uroczystości ceremonialnego wejścia
VII. Złoty kielich jako dar specjalny z okazji introitu

Zakończenie

Wykaz skrótów
Bibliografia
Indeks nazw osobowych
Indeks nazw geograficznych
Summary



Benedyktyńskie Officium divinum

Publikujemy omówienie ostatnio prezentowanej publikacji:
TADEUSZ BRATKOWSKI [KS.], Offium de tempore w rękopiśmiennych antyfonarzach zakonów benedyktyńskich w Polsce od XV do XIX wieku,  Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2013, ss. 337, spis treści i streszczenie w j. ang. Indeksy: osób, miejsc i incipitów śpiewów. 
Przedmiotem badań zwartych w publikacji jest repertuar muzyczno-liturgiczny officium divinum rękopiśmiennych antyfonarzy klasztorów benedyktyńskich (męskich i żeńskich) z terenów Rzeczpospolitej od XV do XIX wieku. Jest to analityczno-porównawcze studium śpiewów chorałowych obejmujące antyfony i responsoria, które tworzą podstawowy repertuar badanych ksiąg oficjum brewiarzowego.  
Praca podzielona została na cztery rozdziały. W pierwszym Autor dokonuje wprowadzenia w genezę i rozwój benedyktyńskiego officium divinum. Wskazuje także na różnice jego ze zwyczajami diecezjalnymi stosowanymi również w klasztorach benedyktyńskich na omawianym terenie. Po omówieniu obu nurtów zwraca uwagę na ich wzajemne związki i oddziaływania.  Drugi rozdział poświęcony jest analizie treści antyfonarzy w dwóch grupach - klasztorów fundowanych w średniowieczu i czasach potrydneckich. W trzecim rozdziale omówiony jest rok liturgiczny (część de tempore) ze wskazaniem na różnice pomiędzy zwyczajami benedyktyńskimi i diecezjalnymi. Ostatni, czwarty rozdział omawia szczegółowo repertuar – antyfony oraz responsoria. 

Dzięki wykorzystanym źródłom autor przedstawił dziedzictwo repertuaru antyfonarzy oraz opisał środowiska monastyczne w których powstawały, lub były używane, badane rękopisu muzyczne. W pracy wskazano na rozwój tradycji zakonnej w celebrowaniu liturgii godzin oraz tradycji diecezjalnej (katedralnej) obecnej także w praktyce modlitwy brewiarzowej klasztorów benedyktyńskich, szczególnie w okresie potrydenckim. Ważnym owocem badań jest wskazanie na stopniowe wypieranie cursus monastycznego na rzecz dominującego w okresie potrydenckim antyfonarza rzymskiego. Warto także zwrócić uwagę na postulaty zawarte w zakończeniu pracy dotyczące, dotychczas bardzo słabo przebadanego problemu ustnego przekazu w rękopiśmiennych antyfonarzy klasztornych. Interesującym postulatem podjętych badań jest także wskazanie na potrzebę badań komparatystycznych repertuarów i tradycji wykonawczych klasztorów polskich i europejskich. Badania takie pomogą wskazać i wyodrębnić rzeczywiste tradycje monastyczne i te wynikające z wpływów innych środowisk. 
Piotr Szukiel, Wrocław

czwartek, 12 września 2013

Officium Divinum de tempore w rękopiśmiennych antyfonarach zakonów benedyktyńskich w Polsce od XV do XIX wieku

Jedna z nielicznych tego typu publikacji na Uniwersytecie Rzeszowskim: ks. Tadeusz Bratkowski, Officium Divinum de tempore w rękopiśmiennych antyfonarach zakonów benedyktyńskich w Polsce od XV do XIX wieku (Rzeszów 2013).



Z prezentacji znajdującej się na czwartej stronie okładki:
Przedmiotem publikacji jest Officium Divinum występujące w rękopiśmiennych antyfonarzach zakonów benedyktyńskich z terenów Polski od XV do XIX wieku. Jest to analityczno-porównawcze studium śpiewów chorałowych obejmujące antyfony i responsoria, które tworzą podstawowy repertuar antyfonarzy zachowanych w klasztornych rękopisach zakonów benedyktyńskich męskich i żeńskich zgromadzeń. Rezultaty tej działalności mają wysoki walor poznawczy w zakresie nowych informacji, jak i doświadczeń teoriopoznawczych. Odkrywają i wyznaczają jednocześnie nowe obszary i tematy badawcze w odniesieniu do praktyk wykonawczych śpiewów chorałowych w benedyktyńskich klasztorach.

Liturgia katedry wrocławskiej według przedtrydenckiego Liber Ordinarius z 1563 roku

Ksiądz Helmut Jan Sobeczko napisał oraz wydał w Opolu w 1993 roku rozprawę habilitacyjną: Liturgia katedry wrocławskiej według przedtrydenckiego Liber Ordinarius z 1563 roku (Wydawnictwo św. Krzyża).


Z przedmowy (s. 5):
(...). Bogate formy liturgiczne istniały w Kościołach lokalnych głównie w okresie przedtrydenckim. Wyjątkowe bogactwo własnej tradycji życia religijnego posiadał zawsze Śląsk. Wiele form liturgicznych zastąpiły dopiero ujednolicone po Soborze Trydenckim księgi liturgiczne. Średniowieczną specyfikę liturgiczną diecezji wrocławskiej najlepiej oddają przedtrydenckie księgi liturgivzne, których kilkaset zachowało się do naszych czasów. Jedną z takich księg rękopiśmiennych z 1563 r., zwaną Liber ordinarius (księga określająca porządek liturgii), stała się przedmiotem analizy i edycji w niniejszym opracowaniu. (...).

Ze wstępu (s. 32-33):
(...). Celem tej pracy jest zatem ukazanie przedtrydenckiej liturgii katedry wrocławskiej, głównie w oparciu o wymieniony wyżej kodeks pochodzenia nyskiego z 1563 r., który dziś umownie nazwać możemy kodeksem „opolskim”. Dlatego przedmiotem tej analizy i edycji nie stał się jeden ze wcześniejszych wrocławskich L[iber] O[rdinarius], ale właśnie egzemplarz opolski, mimo iż chronologicznie jest ostatnim z zachowanych. Wyboru egzemplarza opolskiego dokonano przede wszystkim dlatego,  iż zawiera on najpełniejszy opis liturgii sprawowanej w katedrze wrocławskiej. Zachowane bowiem księgi wcześniejsze przeznaczone były dla kościołów parafialnych lub zakonnych. Stąd pomijają one opisy liturgii sprawowanej z udziałem biskupa lub innych prałatów i kanoników katedralnych. Ponadto opolski egzemplarz ukazuje liturgię okresu bezpośrednio poprzedzającego wprowadzenie liturgicznych ksiąg trydenckich. Oprócz tego kodeks ten został napisany w szczytowym okresie przedtrydenckiego rozwoju lokalnej tradycji liturgicznej, która pod wpływem humanistycznych prądów uległa już stopniowej reformie. (...).

Z zakończenia (s. 521, 522, 523, 525)
Przeanalizowany tu Liber Ordinarius opisuje zasadniczo liturgię ukształtowaną we Wrocławiu w XIV i XV wieku. Jednak w licznych przypadkach ukazany w nim jest późniejszy obraz tej tradycji. (...).
Bogactwo śląskiej tradycji liturgicznej widoczne jest jednak przede wszystkim w kulcie świętych i w kalendarzu. Przedtrydencki kalendarz diecezji wrocławskiej wzbogacano poprzez kolejne wieki, poczynając od XI w., a zwłaszcza w sposób bardziej intensywny od XIII wieku. (...).
Duży wpływ na kształt śląskiej liturgii okresu przedtrydenckiego wywarły także silne związki Wrocławia z Krakowem. (...).
Każdego dnia prawie siedmiogodzinną służbę Bożą w katedrze wrocławskiej wypełniała msza poranna i kapitulna oraz liturgia poszczególnych godzin oficjum brewiarzowego. Sprawowanie tych form liturgicznych było dziełem zgodnej współpracy wielu osób. Zasadniczo liturgię katedralną kształtowali i w niej regularnie uczestniczyli wikariusze i uczniowe szkoły katedralnej. W dni świąteczne natomiast do udziału w liturgii zobowiązani byli również prałaci i kanonicy. Należy podziwiać sprawną organizację i współpracę duchowieństwa wyższego i niższego oraz innych służb liturgicznych okresu przedtrydenckiego. Nad organizacją sprawowanej liturgii czuwała pilnie kapituła katedralna, omawiając często bieżące problemy służby Bożej na swoich cotygodniowych sesjach.


środa, 4 września 2013

Liturgia pogrzebu w Polsce do wydania Rytuału Piotrkowskiego (1631)

Ksiądz Labudda Alfons S.V.D. w 1983 roku opublikował studium historyczno- liturgiczne zatytułowane Liturgia pogrzebu w Polsce do wydania Rytuału Piotrkowskiego (1631). Autor u końca swej pracy pisał:

Dużo jednak pozostaje jeszcze do zrobienia. Przede wszystkim należałoby obecnie, po zaprezentowaniu tekstów liturgicznych dawnych obrzędów pogrzebowych, zająć się ich treścią teologiczną. Można by również przeprowadzić studium porównawcze z tekstami liturgicznymi innych obrządków chrześcijańskich. Wypadałoby przeanalizować i to wieloaspektowo zachowane średniowieczne i późniejsze kazania pogrzebowe. Nieopracowane są również takie zagadnienia, jak stara i wciąż żywa tradycja polska modlitwy za zmałrych i do dusz czyśćcowych, fundacyjne i poniedziałkowe msze za zmarłych, polska pieśń pogrzebowa, pogrzebowa liturgia domowa. Poruszone w trakcie pracy niektóre z tych zagadnień, jako uzupełnienie i naświetlenie obrzędów liturgicznych, ukazały jedynie niedostateczność opracowań w tym zakresie i potrzebę dalszych badań (s. 252)

Oto jedna z ilustracji dołączonych do pracy:




---

Z zawartością publikacji można się zapoznać w bazie danych Alcuinus.

Biblioteczne informacje bibliograficzne


poniedziałek, 2 września 2013

Homilia wygłoszona podczas Ogólnopolskich Dożynek na Jasnej Górze A. D. 2103

Jego Ekscelencja ksiądz biskup Józef Zawitkowski, biskup pomocniczy diecezji łowickiej, wygłosił dnia 1 września piękną homilię na Ogólnopolskich Dożynkach na Jasnej Górze (homilię można odsłuchać na stronie internetowej Radia Maryja):

Za chleb powszedni, dziękujemy Ci, Boże, Ojcze Nasz!

Ekscelencje,
Czcigodni Bracia Kapłani,
Panie Prezydencie solenizancie,
Przedstawiciele Władz Państwowych i Samorządowych,
Starostowie Polskich Dożynek,
Upracowani i Czcigodni Żniwiarze,
Wszyscy Kochani moi!

Bądź pozdrowiona,
Matko Dożynkowa,
ubrana wieńcami,
cała w kłosach,
z bochnem chleba.
Bądź pozdrowiona
i módl się za nami.

O Studzińska i Rodzinna,
taka jesteś gościnna,
Niewiasto trzech miar mąki,
Matko pszenicznego chleba,

Matko Boska Częstochowska,
takiej Cię jeszcze nie widziałem.
Moja Siewna i Zgrzewna,
Jagodna i Zielna,
Adwentna i Gromniczna,
dziś taka Polska i taka śliczna!

Uśmiechnij się – Pani Wrześniowa,
Matko Boska Częstochowska!
Patrz, cała Polska wystrojona,
za chleb przyszła Ci dziękować,
boś Ty Niebios Cesarzowa
i Polski Królowa.

Poznaj Królowo Żniwiarzy,
po strojach:
Kaszubów, Kociewiaków,
tych ze świętej Warmii i Mazur
z Ziemi Lubuskiej i z Szamotuł,
z Krobi i z Gostynina.
Poznaj Kujawiaków, Łomżyniaków,
tych z Podlasia,
z Drohiczyna i Lublina,
z Kolbuszowej i Roztocza,
Tych z Krakowa, z Podhala i Opoczna,
Ślązaków i z Zagłębia.
Nie policzę ich wszystkich,
a przecież Ty Królowo, znasz ich po imieniu,

Piękna nasza Polska cała,
Piękna żyzna i niemała,
Lecz najmilsze i najzdrowsze
Właśnie człeku jest Mazowsze! (W. Poll)
Nie!
Matko Boska powiedz sama
czy jest naród taki,
co by kochał Cię Królowo,
tak jak my Księżaki? (ks. Tymoteusz)

Dożynki to święto dziękczynienia.
Lud wierzący to lud kultury,
bo potrafi Bogu i ludziom dziękować,
Tylko chamowie, ani sobie,
ani Bogu nie dziękują.
Skąd się tego tak namnożyło?

Jestem chłopem z krwi i kości.
Jestem oraczem, siewcą i żniwiarzem.
I dumny jestem że Pan Jezus
tak często mówił o chłopach
i sam nazywał się siewcą,
i siał, dobrze siał
Jedno ziarno
padło przy drodze.
Ludzie je podeptali,
ptaki wydziobały
i nic z tego.
Drugie padło na grunt skalisty.
Chciało rosnąć,
ale słońce je wysuszyło,
wiatr zadmuchał
i znów nic z tego.
Trzecie padło między ciernie.
Rosło,
ale ciernie je zagłuszyły.
Też nic z tego.
Dopiero czwarte ziarna 
przyniosły plon trzydziesty,
sześćdziesiąty i setny. (por. Mt. 13, 3 – 9)

Żniwiarze,
Ludzie Częstochowskich Dożynek!
Zrozumieliście to wszystko?
Tak, to o nas chodzi.
Los słowa Bożego,
los naszej wiary,
od nas zależy.
O ziarno trzeba dbać!

Żal mi Was – mówił Pan Jezus.
Tyle lat trwacie przy Mnie
i jesteście głodni.
Panie roześlij ich do domów,
bo niektórzy przyszli z daleka.
Ustaną Ci w drodze. (por. Mk 8,3)
Dajcie Wy im jeść:
Księża, Biskupi,
Prezydenci, Ekonomiści,
Ministry, Wójty i Sołtysy!
Dajcie Wy im jeść!

Panie,
ile to trzeba pieniędzy,
żeby każdemu dać choćby po kanapce?
Jest tu jeden chłopiec z Kocierzewa,
co ma jeszcze pięć chlebów
i dwie ryby,
ale co to jest
na tyle ludzi?

Wystarczy!
Jezus wziął chleby, błogosławił
i łamał, i łamał, i łamał,
dawał uczniom,
a ci rozdawali ludziom.
I najedli się wszyscy,
ile kto chciał.
I starczyło, dla wszystkich.
Tylko brzydko jedli.
Apostołowie zebrali
dwanaście koszów ułomków.

Do kraju tego,
Gdzie kruszynę chleba
Podnoszę z ziemi przez
Uszanowanie -
Tęskno mi Panie! (C. K. Norwid)

Nie segregujecie śmieci.
Będzie głód!
Chleb wrzucacie do śmietników.
Już nie tęsknij, Panie Norwid!

Ludzie Dożynkowi,
dlaczego Wy mnie szukacie?
- pytał Pan Jezus.
Czy dlatego, żeście widzieli cud,
jak Pan Bóg na polach chleb rozmnaża?
Czy dlatego, żeście widzieli
jak rośnie chleb,
jak łan dojrzewa,
jak pachnie świeżym chlebem?
Czy dlatego, że znów
jesteście głodni?
Byli bardzo głodni.

To postarajcie się o taki chleb,
abyście się najedli
i więcej nie czuli głodu.
Panie daj nam takiego chleba! (J. 6, 34)
Ten chleb zstąpił z nieba! (J. 6, 41)
Tak pamiętamy!
Ojcowie nasi przez czterdzieści lat
mieli co dzień mannę z nieba.

Ale ten chleb, który
Ja mam dla Was,
daje życie wieczne.
Chlebem tym jest Ciało Moje!
Kto pożywa ten chleb,
choćby umarł żyć będzie. (por. J. 6, 58)

Przesadziłeś Panie!
A wczoraj tak mówiłeś pięknie.
Jak Ty możesz dać nam
Ciało swoje do jedzenia?

Twarda jest ta mowa (J. 6, 60)
My Cię nie rozumiemy.
Posłuchamy cię innym razem (Dz. 17, 32).

I z dożynek wracali ludzie do domów
zawiedzeni, stracili wiarę.
Dość tej ideologii, polityki!
Trzeba się wziąć za robotę,
pora siać!

Co wtedy przeżywał Pan Jezus?
Powiedziałem im największą,
najświętszą prawdę – nie uwierzyli,
odeszli.

A ja pytam Was,
Czcigodni Ludzie Dożynkowi!
Może Wy też chcecie odejść? (J. 6, 67)
Nie krępujcie się,
Tylu odeszło.
Może im lepiej bez Boga?
Cisza?
Dobrze, że pośród nas był Piotr,
że pośród nas jest Franciszek – papież

Panie,
Nie odsyłaj nas do domów.
Do kogo my pójdziemy?
Wszyscy nas oszukali.
Tylko Ty Słowa Życia masz (J. 6, 67)
Ty nas nigdy nie okłamałeś.

Piotrze,
Ty naprawdę tak wierzysz?
Zobaczymy za rok,
gdy będzie Ostatnia Wieczerza,
gdy będzie sąd u Kajfasza.


Ludzie Dożynkowi,
ale wy jeszcze wierzycie
w rozmnożenie chleba?
Ale Wy już nie wiecie,
co to na wsi był przednówek?
Pośród Was nie ma już rasowych chłopów,
nie ma już rolników.
Zostali tylko producenci,
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Wy już nie znacie wołania przepiórek:
Pójdzie żąć!
U Was już nie słychać śpiewów skowronka.
Jaskółek już nie ma.
Bociany, Babie lato, Żurawie, Kuropatwy,
zostały tylko na obrazach Chełmońskiego
z moich Boczek i z Kulkówki.

Do kwiatów trzeba mówić,
Ze zwierzętami trzeba rozmawiać,
w niebo trzeba z wiarą spoglądać,
a ziemię jak matkę rodzoną kochać.

Dobrze że przy żniwach,
dla podbieraczki i kosiarza
nie ma już niewolniczej pracy.
To była bardzo ciężka praca,
Dziś niech robią to maszyny,
ale czy ludzie przez to są lepsi?
Czy potrafią sobie pomagać?
Czy wyzbyliśmy się zazdrości, zawiści?
Pozazdrościłem bezbożnym
widząc ich bogactwo ( Ps. 73 )
Głupcze! Jeszcze tej nocy
zażądają twojej duszy ( Łk 12, 20 )
Czy umiemy Bogu i ludziom dziękować?

Wy Czcigodni Żniwiarze,
co chleb kupujecie,
z handlu obwoźnego,
nie wiecie już co to było,
nabożeństwo pieczenia chleba.
Nie ma już w domach
pieca do pieczenia chleba,
ani w Popowie, ani w Zabostowie.

Dzieci bądźcie cicho,
bo chleb rośnie - prosiła mama,
I rzeczywiście było słychać
jak chleb rośnie.
Mama formowała bochny chleba,
i wsadzała do wypalonego pieca.
W domu pachniało chlebem,
a myśmy czekali na podpłomyki,
na małe chleby, co były na brzegu pieca,
A jednak nam się nie dostało,
Najpierw była nauka społeczna mamy:
Dzieci, chleba nie je się samemu,
Pierwszy chleb trzeba zanieść
do sąsiadów, tam jest bieda,
tam są dzieci!

To były nasze uniwersytety,
Przednówek to czas biedy.
Nie było jeszcze nowego,
już nie było starego chleba,
Ale ludzie byli dobrzy!
I ta dobroć dożynkowa,
jeszcze w Was została,
Kochani Żniwiarze

Błogosławiona dobroć człowieka!
Chłop nie je chleba sam,
Podzieli się z miastowymi,
z biednymi i z tymi co
powódź im wszystko zabrała,
co im pożar dom strawił,
co grad im wszystko zniszczył.
Tylko bezbożni są jak jamochłony.
Ci jeszcze biednym odszkodowania nie wypłacili.
Ci nie obniżą ceny chleba,
bo się rynek zawali,
a 40 tysięcy ludzi rocznie,
umiera z głodu.
Boże, widzisz i nie grzmisz?

Oj Wy cywilizowani barbarzyńcy!
Wy chyba nigdy
nie łamaliście się opłatkiem,
Wy chyba nigdy
nie byliście u Komunii Świętej
I myślicie że wystarczy nam Unia.
Nam trzeba Komunii!
Obyście nigdy nie jedli obcego chleba.
To trudny chleb.

Brak mi prawdziwych Borynów.
Brak mi siewców,
w święto Matki Boskiej Siewnej,
Brak mi dziadka Franciszka,
który przed siewem całował ziemię,
i prosił, aby ziemia przyjęła ziarno,
aby okryła je i pomnożyła,
Modlił się wtedy tak:
Boże z Twoich rąk żyjemy,
Choć naszemi pracujemy,
My Ci damy trud i poty,
Ty nam daj urodzaj złoty (F. Karpiński)

Boże!
My jeszcze widzimy Twoje cuda.
Otwierasz swoją dłoń
i karmisz nas do syta (Ps. 145)
Tam, gdzie Ty przechodzisz
budzisz urodzaje.
Łąki są strojne kwiatami,
wzgórza przepasane radością,
a doliny pokrywają się zbożem (Ps. 65)
Ale czy Wy żniwiarze ,
Jeszcze to widzicie?
Widzimy!
Naprawdę?
Słowami listu świętego Pawła
pytam każdego z Was:
Tymoteusz!
Czy ty wierzysz jeszcze w Boga,
tak jak wierzyła babcia Lois,
jak wierzyła mama Eunice?

Pawle Wielki!
Teraz wszystko inaczej.
U babci była na kredencji
figurka Matki Bożej.
Na Jej rączkach wisiały
nasze różańce,
u Jej stóp leżały nasze książeczki,
bo myśmy głośno,
na kolanach, wszyscy,
w październiku mówili różańce,
a w maju przy kapliczce
śpiewaliśmy Litanię Loretańską.
Pawle, teraz telewizor gra do końca,
Ludzie padają jak ćmy,
bez dobranoc,
bez krzyżyka od mamy
Dzicy ludzie!

Jesteśmy wolni,
A wstydzimy się być dobrzy!
Nawet zazdrościmy bezbożnym.
I boję się,
i Boga pytam,
bo Jego są wieki i pokolenia.
Pytam Was Ludzi Dożynkowych:
Jaka będzie moja Polska?

Choćby nam chcieli
wyszarpać Ojczyznę
przez podłe czyny
i przez podłe słowa,
i choćby losy rzucali o Polskę,
Ty Polsko, zawsze będziesz Chrystusowa! (K. J. Węgrzyn)

A ja wciąż biegnę przed Twoje ołtarze,
Królu mój i Boże! (por. Ps. 84, 3)
I taka jest moja Msza,
moja Eucharystia,
moje Dziękczynienie:

Błogosławiony jesteś
Panie Boże wszechświata,
bo dzięki Twojej hojności
otrzymaliśmy chleb,
owoc ziemi
i pracy rąk ludzkich… (Mszał Rzymski)

O jaki ciężki jest dla mnie ten chleb,
bo w nim jest praca i modlitwa,
moich rodziców,
moich Ludzi Dożynkowych.

Będzie Podniesienie,
Podniosę Hostię aż do nieba.

To jest Ciało Moje
To jest Moja Krew
Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy!
To jestem Ja - mówi Pan.

Widzicie to?
Słyszycie to?
Tak!
A wierzycie w to?
Nie bardzo!
Nie bardzo, bo wracacie do domu
to bez Komunii świętej.

Beze Mnie nic dobrego
uczynić nie możecie (por. J. 15, 5)
Człowieku Dożynkowy ostrzegam Cię:
Bez Komunii,
bez modlitwy – zdziczejesz,
a potem przyjdzie oziębłość, seks
i wyznasz:
Ale ja jestem niewierzący!
Nie mów tak nigdy!
Łaskę wiary dał Ci Pan Bóg,
Rodzice tak dużo
zainwestowali w Ciebie,
abyś był szlachetnym i mądrym.
Zdeptałeś to wszystko!

Więc jesteś kłamcą, oszustem
i przekrętem,
ochrzczonym draniem!

Chłopi Czcigodni!
Dziś w rolnictwie trzeba mieć
po modlitwie wiedzę i umiejętność.
Macie dobre wzory Kółek Rolniczych
i Spółdzielni Rolniczych.
Łączcie się w grupy producenckie
szukajcie dróg eksportu
i bezpośredniego odbiorcy
bo Was zjedzą bogacący się
Waszą pracą – wycwanieni pośrednicy
Nie straćcie chłopskiego rozumu,
Zachowajcie swoją tożsamość!
Chłop potęgą jest i basta!
Przecież jesteście z Królewskiego
Rodu Piasta,
a Lech mieszkał w chacie,
a zboże rosło wielkie,
jak lasy w kraju Lecha (por. J. Słowacki)

Wprawdzie nie ma już Judymów,
Siłaczek i Głowackich.
nie ma już Witosów i Korfantych,
Wawrzyniaków, Antków,
Janków Muzykantów,
nie ma już Ślimaków i Drzymałów,
wyludniła mi się wieś.

Po co nam sąsiedzkie
zestarzałe wiatraki?
Coraz mniej gospodarstw
i wsi.
Spełniamy wymóg Unii.
Pola nasze trzeba zalesić,
aby była Puszcza Całopolska
pełna zwierza, tanich naganiaczy
i myśliwskie kościoły.
Uchowaj Boże!

Został mi tylko we snach
mój rodzinny dom.
Została mi tylko dziadkowa
straż ogniowa,
gospodynie na pierzawce
i moja pieśń wioskowa,
co stoi na straży
narodowego pamiątek Kościoła.
Wieki przeminą,
Rządy się zmienią,
Pieśń ujdzie cało!

Zachowajcie to co jest,
zdrowe, piękne i nasze!
Zachowajcie polskie obyczaje,
kapliczki z litaniami
i rodzime stroje.

Europa wyprosiła grzecznie Pana Boga
z parlamentów i konstytucji,
wystarczą tylko wartości ogólnoeuropejskie.
A jednak Euro wybrało na znak swojej tożsamości
Koko i łowicką kołderkę (wycinankę).
Bo moja matuś tak się stroili
dlatego kocham te stroje,
krasne i polskie, czyste i proste,
proste jak życie jest moje (Z. Kanic)

Mówię to w niedzielę,
w pierwszy dzień września.
Początek szkoły.
Zrobiliście krzywdę mojej szkole rodzimej.
Tyle przeszczepów, operacji,
transfuzji, amputacji,
na żywym organizmie dziecka?
Za dużo na raz.
Za dużo!
Umrze taka szkoła!
A moja Pani Pietrzakowa
była nam matką i nauczycielką.
Była mądra, dobra i kochała nas.
Z mojej staruszki szkoły,
gdzie były ławki
z kałamarzem i stalówką
wyrośli inżynierowie, lekarze,
księża i ja,
bo w naszej szkole była Pani!
Ona ziemię rodzinną,
jak matkę kochać nas uczyła.
Modlę się za moją Panią
na cmentarzu w Rawie i gdzie indziej.
Bo Ojczyzna Moja to ta ziemia droga
Gdziem ujrzał słońce i uwierzył w Boga,
Gdzie ojciec, bracia i gdzie Matka miła
W polskiej mnie mowie pacierza uczyła. (M. Konopnicka)

Kocham Cię Polsko,
moja Matko Rodzona,
Tylko dlaczego w niej mówią,
że chłop z chłopem mogą mieć dzieci.
Obrzydliwe kłamstwo!
I to ma być zapisane prawem?
Biedne dzieci bez matki!

Ach, Ty trudna Polsko!
O, Matko, moja miła,
Coś mnie zbożami swoich pól,
Jak mlekiem wykarmiła (M. Konopnicka)
Bądź biedna, ale czysta! (por. J. Tuwim)

Pierwszy września roku pamiętnego,
to początek strasznej wojny światowej.
Wtedy nie rozpoczął się rok szkolny.
Bo wypełniły się dni
i przyszło zginąć latem
prosto do nieba czwórkami szli
żołnierze z Westerplatte…
a lato było piękne tego roku. (k. I Gałczyński )

Z lasu przybocznego,
Runęła szarża,
Jezu, Maryjo
Poszli…
I śmierć im stała. (por. K. Baczyński)

Podniesiemy, co runęło
w wojennej kurzawie,
zbudujemy zamek nowy
piękniejszy w Warszawie,
i jak z dawnych lat dzieciństwa,
będziemy słuchali,
twego dzwonka sygnaturki,
co Cię wiecznie chwali (J. Lechoń)

Podniesiemy ale…
Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy
Choć macie sami doskonalsze wznieść
Na nich się jeszcze święty ogień żarzy
I miłość ludzka stoi tam na straży
I Wy winniście im cześć. (L. Staff)

To dlaczego po świętych kamieniach Warszawy
chodzą procesje bez krzyża,
co wołają o wolność i tolerancję?
To tyle warta jest wolność?
Wolność Krzyżami się mierzy.
Idź do Palmir,
zatrzymaj się na Powązkach

Wołasz o tolerancje?
Idź do spowiedzi.
Usłyszysz:
Dziecko, ja Cię nie potępiam,
Idź do domu, umyj się
i więcej nie grzesz.
Tylko Bóg ma taką kulturę tolerancji,
Inni tylko grzech głaskają,
Wygłupiają się.

Tamtego września nie było dożynek,
Później partyzant dziewczynie swej śpiewał:
Dziś do Ciebie przyjść nie mogę…
W pole wyjdź pewnego razu
na snop żyta rękę włóż
i ucałuj jak kochanka,
ja żył będę w kłosach zbóż.

Rodzice, Nauczyciele, Katecheci, Księża!
Pora siać!
Macie tak piękne dzieci!
Macie tak zdolną młodzież!
Dzieciaki Kochane!
Poświęcę Wasze tornistry
i pomoce szkolne,
ale dlaczego tak rzadko
mówisz mamie, nauczycielowi, księdzu
dożynkowe – dziękuję?
Kiedy ostatni raz powiedziałeś mamie,
tacie – mamo, czemu się mażesz?
Tata, dlaczego się wnerwiasz?
Przecież Cię kocham!
Nie powiedziałeś
Dlatego nie ma dla kogo żyć,
W domu jest piekło,
w szkole czyściec,
a świat jest barbarzyński.

Od Żniwiarzy uczcie się dobroci:
Dziękuję Ci, kocham cię,
Szczęść Ci Boże!

Modlitwa, praca, chleb i nauka
kształtują osobowość człowieka.

Nauczyciele Czcigodni!
To dlaczego nie zaczynacie lekcji
od modlitwy
tylko od wychowania seksualnego?
Postępowi jesteście!
Więc wychowamy gejów i lesbijki,
bo wszystko inne
przeżyli już w szkole
i nie będą potrafili kochać
Taka cywilizacja zgnije,
bo jest cywilizacją śmierci.

Ci co zostaną,
wrócą do ojczystej kultury,
do tęsknoty za rodziną
za szkołą rodzoną, za domem.

Przyjdzie nowych ludzi plemię,
jakich dotąd nie widziano (Z. Krasiński)
Kiedy?
Kiedy zmądrzejemy.
Łudzi się ksiądz.

Pytasz skąd mi ta wiara,
kto ją zrozumie, odczyta?
Najlepiej latem idź pośród żyta.
(Żniwiarze to wiedzą!)
Kiedy od traw i ponad kłosy,
ziemia uderzy w niebogłosy.
O, graj mi ziemio, organistko!
Zasłuchaj się…
I to wszystko. (K. Wierzyński)

Dożynki to tęsknota.
za chlebem, za domem, za Bogiem.
Odmawiam za Was
pacierz w samotności.
Nikt za mną nie powtarza
prośby ni wezwania.
Poplątało się nam białe z czerwonym
Jak powróz…

(J.K. Węgrzyn)

I ktoś go zaciska!
Politycy nie rozdrażniajcie nas.
Pozwólcie nam pracować uczciwie
i modlić się spokojnie.

Z Jasnej Góry widać całą Polskę.
Ach Ty trudna Polsko! (H. Sucharzewski)
Patrzę w stronę Łowicza
W niebiosów mych błękit przejrzysty,
I tam jest wszystko: I Bóg,
I Polska, i dom ojczysty (J. Tuwim)
Widzisz jakie to proste?
Wystarczy uwierzyć.

Żeby Bóg dał mi dożyć Polski,
Gdzie żniwa będą lekkie,
A ludzie będą lepsi.
Gdzie siewcy będą siać czyste ziarno,
a mama będzie dawać zdrowy chleb!
Gdzie Pani będzie uczyć w szkole
- mądrości i dobroci,
Gdzie będziesz ze mną mówił
pacierz w kościele.
Nie rzucim Ziemi skąd nasz ród…
Tak nam dopomóż Bóg! (M. Konopnicka )

Żebym doczekał takiej Ojczyzny,
żeby Prezydent obficie obdzielił wszystkich chlebem!
Żeby w Ojczyźnie mojej
nie było głodnych i bezdomnych.
Żeby chłopom uczciwie płacili
za chleb i za pracę.
Żeby w sejmie dzielili się chlebem jak ludzie,
żeby pobożni modlili się w Radiu Maryja,
żeby oświeceni przeprosili ciemnogród,
a mnie za to, że mi ubliżali.
Żeby Minister rządził,
tak jak orali rodacy,
bo serce Ojca by zapłakało,
gdybyś Ty rządził inacy.
Żeby Bóg wysłuchał modlitwy górali
na przednówku i zawsze:

Pobłogosław Boże
Z wysokiego nieba,
Co by naszej Polsce
Nie zabrakło chleba.
Nie zabrakło chleba,
Nie zabrakło gruli,
Ani też miłości
Do naszej Matuli.

Ludzie dożynkowi,
Niech się na Was napatrzę,
Bądźcie ludźmi dożynek,
Dzielmy się chlebem,
Dzielmy się niebem.

Matko Dożynkowa
zobacz,
jak piękne masz dzieci.
Opiekunko skowronków
i Jaskółek Matko!
Łowicka Księżno
i Polski Królowo
spraw, aby Polska
za Twa przyczyną
stała się jedną,
Świętą Rodziną.

Kochani moi,
Zmęczyłem Was jak w żniwa.
Czas powracać do domu.
Matko Boska Częstochowska,
zrób nam krzyżyk
na szczęśliwą drogę,
jak mama na dobranoc
i powiedz coś na ucho.
Mówię:

Nigdy jam Ciebie
Ludu nie rzuciła,
Nigdym od Ciebie
Nie odjęła lica.
Jam po dawnemu
Moc Twoja i siła.
Bogurodzica (M. Konopnicka)


Dziękuję Wam za cierpliwość,
ale wobec Matki Dożynkowej,
wobec zgromadzonego tu Kościoła Żniwiarzy,
wobec Prezydenta RP,
powiedzcie głośno prawdę,
aby słyszeli ją w Warszawie i Brukseli:
Czy Wy jeszcze wierzycie w Boga
Ojca Wszechmogącego
Stworzyciela nieba i ziemi ?…
Tak, wierzymy!

Bóg zapłać!
Za to więcej Was kocham,
a wyznawanie tej wiary
niech będzie naszą chlubą,
W Chrystusie Jezusie
Panu naszym.

Amen.